"Dziwny jest ten świat" w Poznaniu

W Zespole Szkół Zakonu Pijarów im. św. Józefa Kalasancjusza w Poznaniu funkcjonuje Kółko Fizyczne o nazwie „Dziwny jest ten świat”. Liczy ono 11 uczniów klas ósmych i 16 uczniów klas siódmych. 

Kółko to prowadzą nauczycielki fizyki: mgr Justyna Bartol-Baszczyńska i dr Agnieszka Eichner przy pomocy mgr Pauliny Duszyńskiej i mgr Izabeli Batury. Zajęcia odbywają się dwa razy w tygodniu: w środy (I grupa uczniów) i w czwartki (II grupa uczniów). Dwie grupy realizują dzień po dniu dokładnie ten sam temat zajęć. Uczestnicy tego kółka biorą udział w wielu konkursach, takich jak: Nauka dla Ciebie, Świetlik, Lwiątko, Astrolabium, Wojewódzki Konkurs Fizyczny, Zachwyceni fizyką, Ogólnopolski Festiwal Nauk Przyrodniczych, TikTokowa Fizyka, Konkurs GWO - Festiwal Fizyki. Kółko należy również do Klubu Małego Odkrywcy w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.

W tym roku szkolnym uczniowie i nauczyciele postanowili zawalczyć o tytuł Ambasadora Nauki i dlatego przystąpili do całorocznego, ogólnopolskiego konkursu "Być jak Ignacy" - Zostań ambasadorem nauki. Jest to VII edycja programu edukacyjnego dla szkół podstawowych, którego organizatorem jest Fundacja PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza. Jest to konkurs poświęcony Ignacemu Łukasiewiczowi, który wynalazł lampę naftową. W ramach tego konkursu każdy miesiąc poświęcony jest kolejnym zagadnieniom:  1) cząstek elementarnych i chemii w życiu codziennym, 2) wody, wyporności i życia podwodnego, 3) astronomii i układu słonecznego, 4) kryptologii i matematyki, 5) sił natury, 6) komunikacji i języków na świecie, 7) optyki, 8) podstaw ekonomii.  Na kółku fizycznym w ramach danego tematu wykonuje się doświadczenia, gra w gry i rozwiązuje quizy.

Przez osiem miesięcy intensywnej pracy uczniowie opublikowali osiem raportów ze swojej działalności, osiem filmów podsumowujących każdy miesiąc pracy, z czego dwa filmy są filmami konkursowymi. Klasy ósme jako film konkursowy przygotowały film pt.: „Siły natury”, natomiast uczniowie klas siódmych przygotowali film z zakresu optyki pt.: „Co ja patrzę”. W ciągu 8 miesięcy byliśmy na trzech wycieczkach naukowych: 

  • Wycieczka na Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu na Wydział Inżynierii Środowiska i Inżynierii Mechanicznej. Pan dr hab. Karol Mrozik oprowadził nas po instytucji i zaprowadził nas na zajęcia z badania zawartości tlenu w wodzie i pomiarów głębokości, ciśnienia i prędkości wody. Dowiedzieliśmy się ile poszczególne gatunki ryb potrzebują tlenu do życia w wodzie. Robiliśmy doświadczenie, którego celem było zbadanie zawartości tlenu w próbkach wody pobranych z różnych ujęć. Nauczyliśmy się za pomocą jakich przyrządów pomiarowych i jak mierzy się głębokość, ciśnienie i prędkość wody. Robiliśmy sztuczne powodzie, ustawialiśmy zapory. Dowiedzieliśmy się o tym jak planuje się zagospodarowanie wodami, aby zapobiegać powodziom, suszą i deficytem wody. Usłyszeliśmy o zintegrowanym zarządzaniu zasobami wodnymi na terenie naszego miejsca zamieszkania. Interesujące było także badanie przepływu wody (zmian szybkości na różnych głębokościach) oraz wytwarzanie powodzi w warunkach kontrolowanych.
  • Wycieczka do Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu - miejsce wyjątkowe, unikalna i magiczne. Nowoczesna i multimedialna ekspozycja, która w angażujący odbiorców sposób pokazuje historię złamania szyfrów Enigmy przez polskich matematyków: Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego. Ta historia zaczęła się właśnie w Poznaniu, a zapoczątkowała w późniejszym czasie rewolucję cyfrową, która trwa do dzisiaj. Cała trójka naukowców była matematykami i kryptologami, absolwentami Uniwersytetu Poznańskiego. W interaktywnym muzeum poznaliśmy historię szyfrowania wiadomości od czasów starożytnych po erę nowoczesnych komputerów. Każdy z nas mógł spróbować swoich sił w sztuce szyfrowania, np. za pomocą szyfru Cezara lub bardziej zaawansowanych technik utajniania informacji.  Dowiedzieliśmy się, że to za sprawą wytężonej pracy kryptologów rozpoczął się rozwój informatyki. Dlatego na wystawie mogliśmy cofnąć się do czasów komputerów, którymi posługiwali się nasi rodzice na początku lat 90 - tych.
  • Wycieczka na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Biologii Zakład Hydrobiologii zajęcia prowadził dr Andrzej Rybak. Podczas zajęć poznaliśmy faunę  zamieszkującą wody słone oraz zasady działania mikroskopu, a następnie przeprowadzaliśmy sekcję małży był to omułek śródziemnomorski. Mogliśmy poznać jego budowę, a szczegóły zobaczyć pod mikroskopem. Na zajęciach dowiedzieliśmy się w jaki sposób hodowane są omułki wykorzystywane w przemyśle spożywczym. Należy podkreślić, że każdy uczeń pracował indywidualnie przy swoim mikroskopie i samodzielnie przygotowywał preparaty do badań.

W ramach działań ambasadorów nauki uczniowie kółka  przeprowadzali także pokazy doświadczeń:

  • Dla uczniów z Ukrainy sześć pokazów po 45 minut pt.: „Walentynki z fizyką” w Wielkopolskim Technikum Zawodowym. W pokazach wzięło udział 230 uczniów w tym 170 uczniów z Ukrainy, którzy podjęli naukę w klasach pierwszych technikum w Poznaniu.
  • Dla uczniów biorących udział w feriach zimowych  warsztaty i pokazy fizyczne pt.: „Zimowe ferie z nauką” dwa spotkania po 90 minut. W pokazach wzięło udział 60 uczniów od klasy 1-6 szkoły podstawowej.
  • Pokazy doświadczeń podczas Drzwi Otwartych  Zespołu Szkół Zakonu Pijarów w Poznaniu. W pokazach wzięło udział wielu rodziców i uczniów, którzy przyglądali się pracy uczniów z naszej szkoły.
  • Cykl doświadczeń z suchym lodem, które uczniowie ćwiczyli na kółku, a następnie zademonstrowali  je swoim swoim kolegom.

Zapraszaliśmy także w progi naszej szkoły naukowców:

  • W grudniu odwiedził nas w szkole znamienity gość, który na co dzień zajmuje się tajemnicami kosmosu był to prof. UAM dr hab. Przemysław Bartczak pracownik Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w  Poznaniu Instytutu Obserwatorium Astronomiczne. Nasz gość opowiadał nam o tym jak ogromny jest Wszechświat. Jego wykład i pokaz skupił się jednak na wyjaśnieniu skąd na ziemi wzięły się wszystkie pierwiastki z Układu okresowego pierwiastków, skoro na początku Wielkiego Wybuchu były tylko dwa pierwsze: wodór i hel. Dowiedzieliśmy się jak rodzi się gwiazda i jak przebiega jej ewolucja oraz o tym, że czerwone olbrzymy i białe karły oraz czarne karły to nie postaci z bajek ale etapy ewolucji gwiazd. Pan profesor wyjaśnił nam również co to jest układ podwójny gwiazd co to jest supernowa i co pozostaje po jej wybuchu. Podczas całego spotkania najwięcej pytań od uczniów dotyczyło istnienia obcych cywilizacji we Wszechświecie oraz daty końca świata.
  • W  kwietniu przybył do nas prof. UAM dr hab. Jacek Kubicki pracownik Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w  Poznaniu z Zakładu Elektroniki Kwantowej z wykładem popularnonaukowym pt.: „Wpływ światła niebieskiego na rytm dobowy człowieka”. Dowiedzieliśmy się czy i jak światło wpływa na nasze samopoczucie i zdrowie, czym jest rytm dobowy oraz jakie są właściwości światła słonecznego i światła LED w wykładzie wzięli udział również uczniowie klas LO, którzy mają fizykę rozszerzoną.

Udział w konkursach i dotychczasowe sukcesy:

  • Ogólnopolski Konkurs „Być jak Ignacy” – udział 27 uczniów i 4 nauczycieli
  • Konkurs na model Układu Słonecznego – udział 18 uczniów
  • Ogólnopolski Konkurs Festiwal Fizyki – udział 27 uczniów – Wyróżnienie
  • Konkurs UAM TikTokowa Fizyka – udział 19 uczniów – I miejsce w kategorii prac zespołowych
  • Ogólnopolski Konkurs Świetlik – udział 23 uczniów (jeden ucz. wyróżnienie, jeden ucz. II miejsce)
  • Ogólnopolski Konkurs Lwiątko – udział 5 uczniów
  • Ogólnopolski Konkurs Astrolabium – udział 3 uczniów
  • Ogólnopolski Konkurs Nauka dla Ciebie – udział drużyny 5 uczniów
  • Wielkopolski Konkurs Fizyczny – udział 13 uczniów
  • Eliminacje do 13 Ogólnopolskiego Konkursu UAM „Nauki Przyrodnicze na Scenie”

Wydawaliśmy także gazetkę szkolną – miesięcznik, który podsumowywał nasze działania, które także publikowane były w mediach społecznościowych szkoły: strona szkoły, Facebook, Instagram, YouTube. Zorganizowaliśmy także konkurs na makietę Układu Słonecznego 16 uczniów wykonało piękne przestrzenne makiety – wyłoniono 5 zwycięzców.

Podsumowując osiem miesięcy pracy, można stwierdzić, że był to bardzo intensywny czas, wytężonej naukowej pracy, która jednak spowodowała, że rozbudziliśmy swoje naukowe zainteresowania. Każde zajęcia zaskakiwały nas nowymi wyzwaniami. Teraz czekamy na wyniki konkursu i mamy nadzieję , że zapracowaliśmy na tytuł Ambasadorów Nauki.

Nadesłała: Justyna Bartol Baszczyńska

MK