Kalasancjusz nas łączy!
 
            Hiszpańska Peralta de la Sal to mała, urokliwa miejscowość u podnóża Pirenejów. Osobom związanym z Zakonem Pijarów znana jest jako miejsce, w którym przyszedł na świat jego założyciel. Na stałe zamieszkuje ją obecnie zaledwie ok. 120 osób, czas płynie wolno, a wokół można odnaleźć wiele śladów kultury chrześcijańskiej i muzułmańskiej. Dużą rolę odgrywa tu Dom – Sanktuarium św. Józefa Kalasancjusza, stanowiąc żywy ośrodek kultury katolickiej.
            W istniejącym Centrum na przełomie lipca i sierpnia (27.07-3.08.2014 r.) spotkało się 97 osób z całego świata – zakonników i świeckich – na I zebraniu generalnym Bractwa Szkół Pobożnych.
            Pracowaliśmy nad wyznaczeniem wspólnej drogi zgodnej z charyzmatem i misją wytyczoną przez św. Józefa Kalasancjusza. Ojciec Generał, w otwierającym spotkanie wystąpieniu, podkreślił błogosławieństwo daru Bożego, jakim jest trwający już 400 lat charyzmat Świętego – pierwszego pijara. Wskazał najważniejszy cel dla obu powołań w Zakonie – zakonnego i laickiego – wspólną misję służenia dzieciom i młodzieży w Szkołach Pobożnych. Mówił o potrzebie położenia nacisku na kulturę powołań, aby Zakon mógł sprostać nowym wyzwaniom ekspansji i utrzymania istniejących dzieł.
            Kolejne dni mijały na pracy dotyczącej analizy istniejących dokumentów dotyczących Bractwa Szkół Pobożnych oraz na wyznaczaniu sposobów współpracy między duchownymi i świeckimi. Zwrócono uwagę, że przynależność do Bractwa to powołanie i powinno oznaczać wypełnianie misji, nie ma jednak na celu zastępowania zakonników tam, gdzie odczuwa się ich brak. Cztery etapy zaangażowania laikatu (współpraca, uczestnictwo, integracja charyzmatyczna i integracja charyzmatyczno-prawna) muszą przebiegać zgodnie z osobistą formacją, aż po przyjęcie misji wypływającej z potrzeb pijarskiej wspólnoty. Ważne jest, aby wspólnota rozwijała się przez powołania zakonne i świeckie. Ze strony laikatu wymaga to utożsamienia się z duchem Kalasancjusza i ustawicznego wzrostu w powołaniu przez większe zaangażowanie w sprawy Bractwa.
            Dokumenty dotyczące formacji Laikatu w Szkołach Pobożnych istnieją od 1997 roku, od kiedy zostały zatwierdzone przez Kapitułę Generalną. Proces identyfikacji osób świeckich z Zakonem przybrał z czasem również postać szczególną w postaci Bractwa Szkół Pobożnych. Zakon potwierdził tę drogę i decyzją Kongregacji Generalnej ustanowił Bractwo jako kościelne stowarzyszenie wiernych, wydając ku temu stosowne dokumenty (Bractwo Szkół Pobożnych, 2010; Uczestniczyć w Szkołach Pobożnych, 2011).
            W ramach prac, biorący udział w zebraniu podjęli omówienie 10 fundamentalnych wyzwań dla Bractwa, z których pięć odnosi się do wewnętrznego funkcjonowania Bractwa, a pięć pozostałych do obszaru zewnętrznego:
s  jasna tożsamość członków Bractwa wypływająca z dokumentów Zakonu; troska o życie pijarskie i chrześcijańskie każdego członka Bractwa; określenie statusu osoby współpracującej z Bractwem, czy będącej jego przyjacielem; podkreślenie istoty wspólnej Eucharystii, a także samooceny członków w świetle wymagań statutowych,
s  miejsce Bractwa w życiu Prowincji jako środowiska, w którym dzieli się życie, duchowość i posłannictwo; ważne, aby Bractwo współpracowało z Zakonem przez wspólną realizację niektórych projektów, Bractwa lokalne winny być powiązane z Radą Bractwa; trwać jako wspólnota w rozwoju duchowym – przez wspólne przeżywanie rekolekcji, celebracji, tworzenie okazji do wspólnych chwil modlitewnych, np. jutrzni czy nieszporów;
s  udział zakonników w Bractwie uznano za bardzo istotny; dzięki temu, że członkami Bractwa są pijarzy, wspólnota może cieszyć się pełniejszym przeżywaniem charyzmatu,
s  omawialiśmy posiadanie własnego duszpasterstwa, co jest istotne także dla "procesu powołaniowego" do Bractwa, czyli dla nowych włączeń; zgodzono się, że wspieranie kultury powołaniowej do Bractwa i Zakonu wymaga wzrostu w duchu kalasantyńskim;
s  kolejnym dyskutowanym aspektem była świadomość Bractwa o przynależności do Prowincji i Zakonu; wymaga to dobrej łączności między wspólnotami, wspólnych planów formacyjnych, kontaktów wirtualnych, otwartości na działania na szerszym obszarze.
Pięć zadań "zewnętrznych" Bractwa, które omawiano podczas zebrania to:
s  wspieranie różnorodności powołań – zwrócono uwagę na konieczność rozeznania swego powołania, do którego wzywa nas Bóg; Szkoły Pobożne i Bractwo osiągają powołanie charyzmatyczne jako wspólnota; nie może tu zabraknąć powołania do pijarskiego życia konsekrowanego, posłannictwa kapłańskiego, do świeckiego pijara w integracji charyzmatycznej i prawnej, charyzmatycznej misji współdzielonej; pożądane byłoby, aby wspólnota stała się punktem odniesienia dla młodzieży;
s  inne temat to posługi pijarskie uznane przez Prowincję i Bractwo (duszpasterza świeckiego; wychowania chrześcijańskiego; troski o ubogich w celu przekształcania społeczeństwa), posługi udzielane są przez Zakon i Bractwo, mogą być różne w danej wspólnocie; przy powierzeniu i przyjęciu posługi potrzeba realnej oceny swoich możliwości, poznanie konsekwencji przyjęcia danej misji, wsparcie ze strony Bractwa;
s  dyskutowaliśmy też o rozwoju modelu obecności (placówki) pijarskiej; zauważono konieczność współpracy szkół pijarskich w danym miejscu i realizowania wspólnych projektów; po analizie sytuacji w danym miejscu budowany jest projekt obecności pijarskiej;
s  ukazano też rozwój Ruchu Calasanz, który trwa od dwóch lat; początkowo nazwa dotyczyła grup formacyjnych i duszpasterstwa, obecnie jest to wspólna nazwa dla wielu grup przepojonych duchem Kalasancjusza; Ruch Calasanz oznacza propozycję zbudowaną na zasadzie ciągłości procesów skierowaną dla różnych grup wiekowych, ułatwia rozpoznanie osobistego powołania do udziału w życiu Kościoła; a proces formacyjny winien kończyć się propozycją powołania zakonnego lub podjęciem powołania w Bractwie;
s  ostatnim z tematów zewnętrznych jest uczestnictwo w Fundacji Itaka-Escolapios, co może mieć formę związania z Zakonem poprzez integrację charyzmatyczną i prawną. Zadaniem fundacji jest służenie solidarności z ubogimi, wspieranie obszarów misji i projektów Zakonu. Fundacja zajmuje się też formacją wolontariatu, szkołami animatorów, wychowawców. Fundacja współdziała i wspiera Ruch Calasanz, a dzięki temu ma możliwość oddziaływania z większą siłą, wspierania i umacniania misji nauczania i wychowywania.
            Spotkanie zostało przygotowane przez tymczasową Radę Bractwa Generalnego powołaną przez Ojca Generała w 2011 r. W związku z kończącą się kadencją Rada przygotowała podsumowanie swych działań, spróbowała określić główne wytyczne na przyszłość oraz przeprowadziła wybory. Droga Bractwa Generalnego to realizacja projektów, które wypływają z zamierzeń Zakonu oddanych w dokumentach, ale też z doświadczeń różnych miejsc i natchnień Ducha św. Zadaniem Rady było między innymi wspieranie istniejących Bractw oraz pobudzanie do powstawania nowych. Jako zadanie na przyszłość Rada wytyczyła zadanie liczebnego wzrostu Bractw oraz rozwój posłannictwa, a także pobudzanie świadomości wspólnotowej związanej z przynależnością do Bractwa. Zakonny projekt rozwoju Bractw jest prowadzony przez Sekretariat Generalny Integracji Charyzmatycznej i Misji Współdzielonej, powołany przez Ojca Generała. Warto także wspomnieć o stronie internetowej, na której można znaleźć wszystkie dane dotyczące istniejących Bractw, Statuty, dokumenty. Jej adres to www.escolapios21.org. Zadaniem na przyszłość jest prowadzenie tej strony we wszystkich językach.
            Kolejnym punktem zebrania były wybory do Rady Generalnej Bractwa. Ustalono, że w Radzie Generalnej znajdą się 4 osoby wskazane przez największe aktualnie Bractwa oraz jedna wybrana przez Ojca Generała. Osobami wskazanymi są: Guillermo (z Betanii), Isabel (Brazylia-Boliwia), Alberto (Emaus) i Teresa (z Meksyku). Osobą wybraną przez O. Generała jest o. Javier Aguirregabiria. Powołano także Radę Poszerzoną, do której wejdą członkowie pozostałych Bractw, celem tej Rady będzie wymiana informacji, dzielenie się i wspieranie wzajemne Bractw. Nasze elbląskie Bractwo na członka Rady Poszerzonej zaproponowało Iwonę Iwanicką, a osobą, która będzie kontaktowała się z nami w imieniu Rady jest Guillermo. Kadencja Rady Generalnej będzie trwała 6 lat. Będzie ona zbierać się w sposób wirtualny, a raz na 3 lata fizyczny. Ustalono kryteria zmian w Radzie Generalnej oraz sposoby współdziałania członków Rady Generalnej z członkami Rady Poszerzonej.
            Podczas spotkania poznawaliśmy też Bractwa z różnych Prowincji. Mogliśmy dostrzec różnorodność ich sposobów funkcjonowania w zależności od potrzeb lokalnych, stopnia zaangażowania, czasu działania. Poznaliśmy m.in. najdłużej działające Bractwo z Chile, które istnieje od 1989 r., należy do niego 7 osób świeckich oraz pijar zakonnik, ale także Bractwa, które mają za sobą nie tylko długi czas działania, ale też duży zasięg terytorialny i wielu członków zarówno świeckich jak i zakonnych (np. Emaus działające od 1996 r., liczące 252 współpracowników świeckich i 26 zakonników). Mieliśmy okazję poznać wspólnoty z Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej. Poznaliśmy też pierwsze procesy formacyjne, które prowadzą do uformowania Bractwa tam, gdzie go jeszcze nie ma, np. w Afryce czy Azji. Poznaliśmy proces formacji PWW na Węgrzech. Było to niezwykłe doświadczenie wspólnoty. Nie brakło też rozmów formalnych i nieformalnych, służących poznawaniu rzeczywistości pijarskiej na świecie.
            Początkiem i końcem dnia były wspólne momenty modlitwy. Poranna jutrznia w kaplicy oraz Eucharystia kończąca dzień pozwoliły powierzyć omawiane sprawy Bogu przez wstawiennictwo św. J. Kalasancjusza, zaprosić Ducha św., doznać uczucia prawdziwej komunii.
            Mieliśmy okazję podczas codziennych wycieczek po okolicy poznać historię życia Kalasancjusza oraz zobaczyć miejsca, z którymi był związany, a to, co znałyśmy jako historię teraz jawiło się nam jako coś realnego. Odwiedziliśmy szkołę pijarską w Barbastro oraz doświadczyliśmy piękna, które Pan Bóg podarował Pirenejom. Trudno tu zresztą wspomnieć o wszystkim.
            Wyjeżdżając do domu miałyśmy poczucie wielkiej pijarskiej wspólnoty. Kalasancjusz nas łączy w Polsce i na całym świecie. Bez względu na to na jakim etapie formacji jesteśmy, możemy naśladować Chrystusa na wzór św. Józefa Kalasancjusza.
Anna Trykowska, Danuta Stankiewicz