Charyzmat pijarski nie jest prywatną własnością pijarów, lecz dany jest w Kościele po to, by żyli nim nie tylko zakonnicy, ale również osoby świeckie – to rozeznanie, jakie dokonało się jakiś czas temu w łonie Zakonu, stało się fundamentem do rozbudzenia nowej rzeczywistości i nowych perspektyw, jakie Zakon Pijarów otworzył przed świeckimi. Uświadomiono sobie bowiem, że trzy konstytutywne elementy charyzmatu pijarskiego tj. duchowość kalasantyńska, posłannictwo pijarskie i życie we wspólnocie mogą być z powodzeniem przeżywane również przez osoby świeckie. Wszystkie trzy, podjęte przez nich na serio i z oddaniem, doprowadzają do stopniowego stawania się świeckimi pijarami... Charyzmat pijarski został "szeroko otwarty", a świeccy współpracownicy pijarscy zachowując swój status cywilny, osobistą niezależność, własną drogę życia, mogą jednocześnie na tyle wyraźnie żyć duchowością, realizować posłannictwo i być we wspólnocie, że z powodzeniem można nazwać ich "świeckimi pijarami".
Patrząc od strony osób świeckich, tę nową perspektywę i nowe możliwości można odczytać, jako "nowe zaproszenie", jakie Bóg kieruje do nich przez fakt opatrznościowego pokierowania ich życia w stronę środowiska pijarskiego. Fakt, iż stali się pracownikami szkoły pijarskiej, świetlicy, fundacji, stowarzyszenia czy innego pijarskiego dzieła edukacyjnego można – i należy – odczytywać głębiej, aniżeli w kategoriach przypadku czy losowego zdarzenia. Warto na niego popatrzeć jako na zaproszenie Boga, by przyjęli nie tylko określony styl wychowawczy (posłanniczy) inspirowany osobą i postawą św. Józefa Kalasancjusza, ale także określoną duchowość mającą swój początek w rozeznaniu duchowym Założyciela pijarów oraz określoną formę przeżywania wspólnoty – braterskiej wspólnoty edukacyjnej, wspólnoty pracy i życia, świadectwa i wzrostu. Dzięki temu, osoba świecka może duchowo wzrastać, rozwijać się jako chrześcijanin i wypełniać swoje powołanie życiowe czerpiąc z tego, co pijarskie.
Jeśli bowiem wszyscy, zarówno świeccy jak i zakonnicy, mamy ten sam cel istnienia: na drodze osobistego powołania życiowego osiągnąć zbawienie, to droga ku niemu może wieść – przy całym poszanowaniu odmienności konsekracji (chrzcielnej i zakonnej) – przez wzrastanie w tej samej duchowości, wypełnianie tej samej misji i budowanie wspólnoty edukacyjnej (wspólnoty wspólnot: zakonnych i rodzinnych).
Przed każdym współpracownikiem pijarskim jawi się zatem pewien określony postulat: warto przemyśleć, przemodlić i rozeznać, co oznacza dla mego chrześcijańskiego życia ten fakt, że moje ścieżki życia skrzyżowały się z drogami pijarów? Co Bóg chce mi przez to powiedzieć?
Warto postawić sobie kilka pytań. Co to może dla mnie oznaczać, że natrafiłem/am na uznaną w Kościele duchowość, która od kilku stuleci inspiruje, prowadzi w wierze i rozwija w miłości kolejne generacje wychowawców? Czym, w mojej posłudze nauczycielskiej i wychowawczej, dla jej jeszcze większej skuteczności, może wzbogacić mnie Kalasancjusz i współczesne kryteria pedagogiki kalasantyńskiej? Jaką szansą jest dla mnie, jako człowieka, chrześcijanina i pedagoga fakt, że otwiera się przede mną możliwość bycia we wspólnocie: bez porzucania mojej prywatności i bez negowania mego stanu cywilnego – we wspólnocie tych samych ideałów i wspólnego szukania dróg ich realizacji.
Charyzmat pijarski jest po to, by żyły nim także osoby świeckie... – to wielkie zaproszenie: do rozwoju, chrześcijańskiego wzrostu i otwarcia się "na coś więcej", co Bóg przygotował i do czego zaprasza każdego, kto zaangażowany jest w dzieło pijarskie.
Jak na nie odpowiedzieć? – różne są możliwości:
Pierwszą jest regularne korzystanie z programu formacyjnego skierowanego do współpracowników i opracowanego w danym dziele. Dla pracowników zatrudnionych w szkołach jest on szczegółowo opisany w tekście pt. "Program formacji kalasantyńskiej nauczycieli w szkołach pijarskich" - [pobierz plik]. Każda szkoła przedstawia roczny program formacyjny, na który składają się: celebrowane w kaplicy szkolnej Msze św., dni skupienia w ciągu roku, zebrania formacyjne, celebracje liturgiczne, wyjazdy i pielgrzymki. Analogiczne spotkania formacyjne, zawierające zarówno treści formacji chrześcijańskiej jak i ściśle kalasantyńskiej – ujęte w całościowy program roczny lub podejmowane okazjonalnie – realizowane są także w innych dziełach pijarskich.
Drugą możliwością dostępną dla wszystkich są rekolekcje wakacyjne, organizowane co roku przez Prowincję. Informację o najbliższych można przeczytać [tutaj]. Dzielą się na rekolekcje I, II i III stopnia. Rekolekcje I stopnia poświęcone sylwetce wychowawcy kalasantyńskiego odczytywanej na przykładzie św. Józefa Kalasancjusza i skierowane do tych osób, które po raz pierwszy biorą udział w rekolekcjach. Rekolekcje II stopnia mają co roku inną tematykę dotyczącą zarówno aspektów życia chrześcijańskiego, jak również duchowości i pedagogiki kalasantyńskiej. Rekolekcje III stopnia (mające różną tematykę) przeznaczone są dla tych, którzy wcześniej skorzystali z wcześniejszych stopni i chcą przeżyć czas w większym wyciszeniu i skupieniu. Uczestnikami rekolekcji I i II stopnia mogą być nie tylko sami współpracownicy pijarscy, ale także ich małżonkowie i dzieci. W ten sposób czas rekolekcji może być przeżywany także rodzinnie. W rekolekcjach III stopnia uczestniczą tylko dorośli.
Kolejną możliwością jest formacja duchowa i pedagogiczna w Pijarskich Wspólnotach Wiary. PWW istnieją przy niektórych dziełach pijarskich i pozwalają osobom świeckim przeżywać wszystkie trzy wymiary charyzmatu pijarskiego: poznawać i żyć duchowością kalasantyńską, realizować posłannictwo pijarskie i doświadczać wspólnoty. Czym są Pijarskie Wspólnoty Wiary i w czym wyraża się proces formacyjny wyjaśnia tekst pt. "Zaproszenie do formacji w Pijarskiej Wspólnocie Wiary" - [pobierz plik].
Pijarskie Wspólnoty Wiary są środowiskiem bieżącej formacji, ale również mają swój dodatkowy cel: jest nim udzielenie pomocy osobom świeckim w rozeznaniu odnośnie do możliwego wstąpienia do Bractwa Szkół Pobożnych. Przynależność do Bractwa jest formą najbardziej kompletnego uczestniczenia w charyzmacie pijarskim. Jaka jest tożsamość Bractwa, czym jest powołanie do bycia w nim, jakie zobowiązania rodzi i jakie owce przynosi – mówi o tym zakonny dokument pt. "Bractwo Szkół Pobożnych" - [pobierz plik].